Guatr, boynumuzun ön alt kısımlarında yer alan bir bezin büyümesi hastalığıdır. Bu bezin adı tiroid bezidir. Guatr oluşumunda iyot elementinin gıda ile yetersiz alınması, genetik yatkınlık, çevresel ve kişisel özellikler gibi değişik faktörler etkili olmaktadır. Özellikle iyot eksikliği ülkemizde guatr oluşumundaki en önemli etken olarak izlenmektedir.
Tiroid bezi bir salgı bezidir. Hormon salgılar. Esas salgıladığı hormon, tiroid hormonu veya daha doğru deyişle tiroksindir. Salgı hızıyla, yani fazla veya az salgılayarak vücudun ritmini etkiler. Bir anlamda vücudun kamçısıdır.
Tiroid hormonunun fazlalığına Hipertiroidi veya Tirotoksikoz denir. Tiroid bezinin fazla çalışmasına bağlı olarak tiroid hormonlarının fazla miktarda salgılanması sonucu ortaya çıkan klinik tabloya hipertiroidi denilmektedir. Tirotoksikoz ise fazla miktarda tiroid hormonu alınması ya da tiroiditlerde olduğu gibi ani olarak çok miktarda tiroid hormonunun tiroid depolarından kana boşalması gibi değişik nedenler sonucu kanda tiroid hormonlarının yükselmesine verilen isimdir. İki durumda da klinik olarak aynı bulgular izlenir.
Fazla çalıştığı zamanlar (hipertioidizm) ise zıt yönde belirtiler görülür; aşırı sinirlilik, titreme, kilo kaybı, hafif ya da kısa geçen âdet dönemleri, çarpıntılar, kalp hızında artma, bağırsak hareketlerinde artış, hâlsizlik, bitkinlik duygusu.
Az çalıştığı zamanlar (hipotiroidizm) vücutta genel bir yavaşlama olur. Buna bağlı olarak kabızlık, kilo alma, yavaş hareket etme, yavaş düşünme, üşüme, ağır kanamalı âdet görme, ciltte kuruma, saç dökülmeleri, hâlsizlik, enerji yoksunluğu olabilir.
Tiroid hastalıklarının iki temel tanı aracı, kanda hormon düzeyleri kontrolü ve ultrasonografidir.
* Hormon Düzeyleri Kontrolü: Kanda tiroid hormon düzeylerine T3, T4 ve TSH hormon düzeylerinden bakılır.
* Ultrasonografi: Son derece yararlı bir başka tanı yöntemidir. Kişiye hiçbir zararı olmayan bu yöntemle bakılır. T3 ve T4 hormonları tiroid bezince salgılanan hormonlardır. TSH ise, tiroid bezini çalıştıran hormondur. Tiroid bezinin az çalışması hâlinde artar, çok çalışması durumunda da azalır. Tiroid bezinin yapısı, içeriği, komşu organlarla ilişkileri, kan akımı oldukça hassas değerlerle ölçülebilir.
Tedavi Yöntemleri
* İlaçla tedavi
* Radyoaktif ilaçlarla tedavi
* Cerrahi tedavi ile kombine tedavi uygulanarak kanserin tedavi edilmesi amaçlanır.
