Bademcikler (Tonsil), boğazın her iki yanında yer alan kapsüllü lenf sistemi dokularıdır. Bademcikler içerdikleri kriptlerde yerleşen bakteriler nedeni ile kronik enfeksiyon kaynağı hâline gelerek vücut direncinin azaldığı durumlarda tekrarlayan akut bademcik iltihapları oluşabilir. Aynı zamanda tekrarlayan enfeksiyonlar sonucunda lenf dokularının artışı ile büyüyerek horlama, uykuda tıkanma ve nefes durması (apne) gibi şikâyetlere neden olabilirler.
Bademcik Ameliyatı (Tonsillektomi) Gerektiren Durumlar:
* Tekrarlayan akut tonsillit (yılda beşten, üst üste iki yıl yılda üçten fazla sayıda atak olması)
* Tekrarlayan akut tonsillit ile birlikte
* Kalp kapak hastalıkları
* Ateşli havaleler
* Kronik tonsillitte tedaviye cevap vermeyen
* Ağız kokusu
* Dirençli boğaz ağrısı
* Ağrılı boyun lenf bezi büyümesi
* Tıbbi tedaviye cevap vermeyen enfeksiyon taşıyıcılığı
* Bademcik çevresi apse gelişmiş olması
* Boğazda tıkanma yapan (obstrüktif ) büyümeler
* Horlama ve kronik ağız solunumu
* Obstrüktif (tıkayıcı) uyku apnesi sendromu
* Akciğer tansiyon artışı hastalığı
* Yeme güçlüğü
* Çene kapanma bozukluğu oluşması
* Tümör şüphesi (asimetrik büyüme)
Bademcik Ameliyatı (Tonsillektomi)
Bademciklerin özellikle ilk 3 yaşta vücut savunma sisteminin (immün sistem) gelişmesindeki katkıları göz önüne alınarak solunum yolunun tıkanmasına neden olacak düzeyde büyüme olmadığı sürece cerrahinin geciktirilmesi ya da aşırı büyük bademciklerin plazma ile küçültülmesi tercih edilebilir. Ameliyat genel anestezi altında yapılmakta ve cerrahi hastanın anestezi için hazırlanması, ameliyat sonrası kanama kontrolü ve anestezinin sonlandırılması aşamaları ile birlikte toplam süre 40 ila 50 dakikayı bulmaktadır.
Ameliyat sonrasında 2 hafta boyunca bir miktar ağrı olması doğaldır. Genel olarak çocuklarda ağrı daha az ve kısa süreli olup 3 ila 4 gün içinde belirgin olarak azalmaktadır. Ağrı özellikle yutkunma ve yutma sırasında olur ve kulağa vurabilir. Ağrı şiddeti kişiden kişiye farklılık gösterebilir, genellikle basit ağrı kesiciler yeterli olmaktadır ancak bazı kişilerde daha güçlü ağrı kesici ilaçların kullanılması gerekebilir.
Ameliyat sonrası 2 ila 3 gün evde dinlenilmesi tavsiye edilir. Ameliyattan 6 ila 7 gün sonra çocuklar okula dönebilirler. En az 14 gün spor faaliyetlerinde bulunmamalıdırlar. Yetişkinler ise ameliyattan 7 ila 10 gün sonra kontrol muayenesini takiben çalışmaya başlayabilirler. 2 hafta boyunca sportif ve yorucu faaliyetlerden kaçınmalıdırlar. Ameliyat sonrası 3-4. günden itibaren ilk 15 gün ılık su ile olmak üzere banyo yapılabilir.
Bademciklerin asimetrik olarak büyük olması renk değişikliği ile birlikte nadirde olsa bazı tümörlerin habercisi olabilir, bu durumda KBB doktoru tarafından muayene edilerek gerekirse biyopsi alınmalıdır.
Ameliyata bağlı risklerden en önemlisi kanamalardır. Bunlar ilk 48 saat içerisinde olabileceği gibi azalan oranlarda 10 güne kadar görülebilir. Kanama nedeniyle tekrar ameliyata alınmış kişi sayısı %1 ila %3 arasında değişmektedir. Kanama nedeniyle kaybedilen hasta oran olarak 100.000 ila 200.000’de 1 oranındadır.
Ameliyat sonrası seste değişiklere rastlanabilir. Bunlar açılan burun nedeniyle, burun bölgesindeki havanın konuşma üzerindeki ton etkisinin azalması sonucu ve boğazda değişen yapı nedeniyle ortaya çıkar. Bir kısmı normal şekline zamanla ulaşır. Bazı değişikliklerin de aslında olması gereken ses tonu olduğunu da bilmek lazımdır.
Bazı durumlarda ameliyat sonrası damağın yeterli kapanmayı yapmaması sonrası burundan sıvı gelmesi şikâyeti ortaya çıkabilir. Bu durum ameliyat sonrası ağrıya bağlı olarak geçici şekilde olabileceği gibi damak kaslarının yetersiz fonksiyonu olanlara geniz etinin kapayıcı etkisinin ameliyatla ortadan kaldırılması sonucu kalıcı da olabilir. Kalıcı olan durum nadiren görülmektedir.
Yapılan çalışmalarda ameliyat olan ve olmayan yetişkin ve çocuklar arasında vücut bağışıklık sisteminin zayıfladığı ve enfeksiyona yakalanma sıklığının arttığını ve farklılık olduğunu gösteren bir bulgu yoktur.
Büyük bademcik ve geniz etinde çocuğun büyümesiyle gerileme görülebilir, ancak bu çağlar hızlı gelişmenin olduğu zamanlar olduğundan buradaki gecikmeler özellikle yüz iskeletinde bozulmalara neden olup çocuğun erişkinlikte horlama adayı olmasına neden olabilir.
