Burun, yüzeysel damarlara sahip bir organ olup, çevresinde kas dokusu bulunmayan bu damarlar farklı sebepler ile de kanayabilmektedir. Mevsimsel, darbe, yabancı cisim, hızlı sümkürmek gibi nedenler ile burun kanayabileceği gibi kimi zamanda bazı hastalıkların habercisi olabilmektedir.
Burun kanamaları ön burun ve arka burun kanaması olarak ikiye ayrılmaktadır. Burnu besleyen damarların burun deliğine yaklaşık 1 cm uzakta olması sebebiyle lokal sebeplerden oluşan kanamalar ön burun kanamaları olarak adlandırılır. Ön burun kanaması tedavisi genellikle basit müdahaleler ile yapılabilir. Ancak burnun arkasında bulunan ve burnu besleyen damarlarda gelen kanamalar ciddi rahatsızlıkların belirtisi olabilmektedir. Arka burun kanaması, burundan olabileceği gibi genze ve boğaza da akabilmektedir. Bu sebeple de arka burnun kanamaları, ön burun kanamalarına göre daha zor tedavi edilebilmektedir. Epistaksis olarak da adlandırılan burun kanaması toplumun yaklaşık %60’ında görülmektedir. Bu yüzdeyi oluşturanlar ise genellikle çocuklar ve yaşlılardır. Ayrıca yapılan araştırmalara göre burun kanaması kadınlara göre erkeklerde daha sık görülmektedir.
Ön veya arka burun kanaması nedenleri farklı olabilmektedir. Bu nedenler sistemik rahatsızlıklar olabileceği gibi lokal olaylardan da oluşabilmektedir.
Lokal Nedenler:
•Buruna ya da yüze gelen darbeler
•Burun kırıkları
•Yabancı cisimlerin buruna sokulması
•Burun karıştırma
•Kemik eğriliği
•Üst solunum yolu enfeksiyonları
•Sinüzit
•Alerjik durumlar
•İlaç kullanımı (kortizonlu burun spreyleri, burun içini kurutan, kan inceltici)
•Güçlü bir şekilde burun silme
•Kimyasal maddelere maruz kalma
•Kuvvetli sümkürme
•Kuru hava
Sistemik Nedenler:
•Kalp ve damar hastalıkları
•Tansiyon
•Şeker hastalığı
•Pıhtılaşma bozuklukları
•K vitamini eksikliği
•Karaciğer hastalıkları
•Sinüs, geniz ve burun kanserleri
•Alkol kullanımı
•Gebelik
•Hormonal nedenler
Genellikle 2 ila 10 yaş arasındaki çocuklarda görülen burun kanaması genellikle korkutucu değildir. Çocukların burnunu sertçe karıştırması, yabancı bir cismi burnuna sokması burun içi mukozasının tahriş olmasına yola açar. Soğuk ve kuru havalarda kılcal damarların çatlaması, üst solunum yolu enfeksiyonu sırasında oluşan burun akıntısı da çocuklarda burun kanaması sebepleri arasında bulunmaktadır. Çocukları da korkutan burun kanamasının önüne geçmek için öncelikle burnun nasıl temizlenmesi gerektiği öğretilmelidir. Tırnakların kısa tutulması çocukların burnunu kanatmaması için dikkat edilecek bir önlemken aynı zamanda ebeveynler de temizlik konusunda çocuklarına yardımcı olmalıdır. Evlerdeki kuru havayı ortadan kaldırmak, tuzlu steril su ile burnu nemli tutmak da yapılabilecek çocuklarda burun kanaması riskini ortadan kaldırabilmektedir.
Gebeliğin özellikle ilerleyen zamanlarında anne ve bebek sağlığı için kan miktarında artış olmaktadır. Bu artış ile de burun mukozası içindeki damarlara basınç uygulanır ve kanama meydana gelir. Burun kanaması nedenleri arasındaki lokal olaylar da burun kanamasını tetikleyebilmektedir. Hamilelik sırasında yaşanan burun kanamasının ne anne ne de bebek sağlığına bir zararı bulunmamaktadır.
Burun kanamasına eşlik eden belirtiler altta yatan başka bir hastalığın habercisi olabilir. Aşağıdaki belirtilerin olması durumunda en kısa süre içinde bir doktora görünmeniz önerilmektedir; Eğer kanama durmuyor ve tekrar ediyorsa, sadece burunda değil başka yerlerde de kanama meydana geliyorsa, kan sulandırıcı ilaç kullanılıyorsa, hafif darbelerde bile morarma oluşuyorsa, fenalaşma ya da bayılma hissi varsa, nefes almada zorluk çekiliyorsa, yüksek ateş veya döküntü görülüyorsa, karaciğer, hemofili gibi sistemik hastalık varsa, kan kanseri tedavisi görülüyorsa geç kalmadan KBB doktoruna başvurmak gerekmektedir.Yapılacak olan gerekli kan sayımları, tomografi taraması, endoskopi, röntgen gibi tanı yöntemleri uygulanarak kanamanın kaynağı bulunabilmektedir. İlaç kullanılan kişilerin de ilaçları kanama sebebine bağlı olarak değiştirilebilmektedir. Ön burun kanamalarında basit müdahaleler ile kanamayı durdurmak mümkündür. Ani burun kanaması yaşayan kişilerin öncelikle sakin olması gerekmektedir. Telaş yapmadan dik pozisyonda oturup başın biraz öne eğilmesi kan yutulmaması için önemlidir. Ağızda kan varsa tükürülmeli ve burun deliklerine işaret parmaklar ile 10 dakika baskı yapılmalıdır. 10 dakikadan önce baskı işlemi bırakılmamalıdır. Bu uygulama sadece iki taraf değil tek taraflı burun kanaması olaylarında da yapılmalıdır. Kanama durduktan sonra tekrarlamaması için tuzlu su içeren spreyler ile burun temizlenmelidir. Burnu temizlerken güç uygulamamalı, şiddetli hapşırma ve sümkürme hareketleri yapılmamalıdır. Bir süre ağır aktivitelerde bulunmamak ve sıcak su ile banyo yapmamak da tekrar kanamasını önlemek açısından önemlidir.
